Уус-Алдан улууьун Сыырдаах И.С. Портнягин аатынан орто оскуолата Арассыыйа наукаларын академитяын П.И. Мельников аатынан Саха сиринээ5и салаатын ирбэт тону уерэтэр институтун, итиэннэ Франция учуонайдара Антуан Сежурне, Фредерик Бушард, Кристоф Греньены кытта глобальнай сылыйыыны уерэтэллэр. Бэрт Ууьун нэьилиэгин температуратын, сирин-уотун, ирбэт тонун чинчийбиттэрэ номнуо уьус сылыгар барда. 

Бу дьарыктара геоквантум дэнэр. Быьаарыыта маннык: "Геоквантум - это изучение и работа с дистанционным зондированием Земли, картографией, проектирование виртуальных карт местности".

Ааспыт уерэх  дьылыгар оскуола о5олоро, пандемиянан олорон  хаалбакка, чинчийэллэрин тохтоппоко, ситимнээхтик  улэлээлитэлэр. Ол курдук, алын суьуех кылаастар Бэрт Ууьун нэьилиэгин температуратын кэтээн кердулэр. Быйылгы чинчийии кердерерунэн, Бэрт Ууьугар мунутаан от ыйын 13 кунугэр итийбит. Куннээх сиргэ +46 кыраадыска тиийэ итийэ сылдьыбыт. От ыйын са5аланыытыттан атырдьах ыйын 8-с чыыьылатыгар диэри +30тан тахса кыраадыска тиийэр куйаас куннэр турбуттар. Сайын устата биьиги нэьилиэкпитигэр ардах баара-суо5а 6-та эрэ ибиирдээн ааспыт. Сирбит кууран-хатан, от уунуутэ быстар мелте5ун, баьаарга сэрэхтээх сайын кэлэн ааспытын о5олор куну-дьылы бэлиэтэнэр дневнтиктэриттэн керен анаалыстаатылар, тумук онордулар.

Орто суьуех кылаастар Бэрт Ууьун нэьилиэгин уенун-кейуурун чинчийдилэр. Кураан сайын буолан, аьына тооппоро элбээн, оту сиэн, сири эрдэ саьардыбыт, тыа са5атыгар олорор о5олор хай да сыллаа5ар лыах элбээбитин, кырдаайы, бырдах а5ыйа5ын бэлиэтии кербуттэр. Ону таьынан нэьилиэк эмтээх отун уерэтэн, "Бэрт Ууьун эмтээх отторо" хомуурунньугу бэлэмнээн таьаарыахтаахтар.

Урдуку суьуех кылаас о5олоро ирбэт тону чинчийдилэр. 2017-18 сыллаахха наука академиятын Саха сиринээ5и салаатын ирбэт тону уерэтэр институт улэьиттэрэ сир анныгар метеорологическай датчигы холбоон барбыттара. Сыл аайы бала5ан ыйын бастакы чыыьылаларыгар институт научнай сотруднига Павел Яковлевич Константиновы кытта датчик кердеруутун усталлар. Бу в5ыйах сылынан улахан метеорологическай ыстаансыйа тутуллан, улэ5э киириэхтээх.

Урдуку кылаастар экспедиция5а сылдьаллар. Синнэн туспут, мууьа кесте сытар сирдэри, нэьилиэк ортотугар уескээбит дуедэлэри уерэтэллэр. Быйылгыттан "Геоквантум" научнай лабораторияны тэрийэн, оскуола базатыгар улэлэтэн эрэллэр. Сайын устата хомуйбут матырыйаалларын кыьын ол лаборатория5а чинчийэн, дакылаат суруйан, НПК-ларга кыттыахтара.

Инники сорукпут - оскуола5а цифровой эйгэни сайыннарыы, "Геоквантум" IT оскуолатын арыйан, олоххо киллэрэн, уерэх хаачыстыбатын тупсарыы.

Марианна Петрова